Thứ Tư Tuần XX Thường Niên

Thánh Bê-na-đô, viện phụ, Tiến sĩ Hội Thánh, lễ nhớ.

Tl 9,6-15; Mt 20,1-16a

Đố kỵ che khuất ánh sáng của lòng nhân từ

Hãy bắt đầu với hình ảnh ông chủ vườn nho trong dụ ngôn. Ông ra mướn thợ vào các giờ khác nhau trong ngày: tảng sáng, giờ thứ ba, giờ thứ sáu, giờ thứ chín, và thậm chí giờ mười một – giờ gần cuối ngày làm việc. Với những người đến sớm, ông thỏa thuận trả một quan tiền cho một ngày làm việc; với những người đến sau, ông chỉ hứa sẽ trả “hợp lẽ công bằng”. Điều đáng chú ý là ông không ngừng đi tìm thợ, ngay cả khi ngày đã gần tàn. Hành động này cho thấy lòng quảng đại và sự kiên nhẫn của Thiên Chúa. Ngài không chỉ gọi một số ít người được chọn, mà không ngừng tìm kiếm, mời gọi mọi người vào làm việc trong “vườn nho” của Ngài – tức là Nước Trời – bất kể họ đến sớm hay muộn. Khi hỏi những người đứng không ở chợ: “Sao các anh đứng đây suốt ngày không làm gì hết?”, và nghe họ đáp: “Vì không ai mướn chúng tôi”, ông chủ không trách móc mà vẫn mời họ vào làm. Đây là hình ảnh của Thiên Chúa, Đấng không bỏ rơi ai, mà luôn mở rộng vòng tay đón nhận, ngay cả những người tưởng chừng đã muộn màng trong ơn gọi của Ngài. Thánh Bê-na-đô đã sống tinh thần này khi ngài không chỉ đáp lại tiếng gọi của Chúa cho chính mình, mà còn lôi cuốn hàng chục người khác, kể cả những người thân trong gia đình, cùng dấn thân vào đời sống tu trì, mở rộng vườn nho của Chúa qua lòng nhiệt thành và lời giảng dạy của ngài.

Phần tiếp theo của dụ ngôn tập trung vào việc trả công. Ông chủ ra lệnh trả công từ những người vào làm sau cùng đến những người vào làm đầu tiên. Những người chỉ làm một giờ ở giờ mười một nhận được một quan tiền – số tiền bằng với những người đã làm cả ngày. Điều này khiến những người đến sớm cằn nhằn: “Mấy người sau chót này chỉ làm có một giờ, thế mà ông lại coi họ ngang hàng với chúng tôi là những người đã phải làm việc nặng nhọc cả ngày, lại còn bị nắng nôi thiêu đốt”. Phản ứng của họ rất đời thường và dễ hiểu: họ cảm thấy bất công vì nghĩ rằng mình xứng đáng được nhiều hơn dựa trên công sức bỏ ra. Nhưng ông chủ đáp lại: “Này bạn, tôi đâu có xử bất công với bạn. Bạn đã chẳng thỏa thuận với tôi là một quan tiền sao? Cầm lấy phần của bạn mà đi đi. Còn tôi, tôi muốn cho người vào làm sau chót này cũng được bằng bạn đó.” Lời này cho thấy sự công bằng của Thiên Chúa không dựa trên cách tính toán của con người, mà dựa trên lòng quảng đại của Ngài. Một quan tiền không chỉ là tiền công, mà còn là biểu tượng của phần thưởng Nước Trời – sự sống đời đời – mà Thiên Chúa ban cho tất cả những ai đáp lại lời mời gọi của Ngài, bất kể họ đến sớm hay muộn. Thánh Bê-na-đô, với lòng khiêm nhường sâu sắc, đã hiểu điều này. Ngài không tìm kiếm phần thưởng riêng cho mình, mà luôn hướng lòng về Chúa, và khuyến khích mọi người cùng chia sẻ niềm vui trong ơn cứu độ, bất kể hành trình đức tin của họ bắt đầu từ khi nào.

Ông chủ còn đặt một câu hỏi thách thức: “Chẳng lẽ tôi lại không có quyền tùy ý định đoạt về những gì là của tôi sao? Hay vì thấy tôi tốt bụng, mà bạn đâm ra ghen tức?” Đây là lời mời gọi chúng ta nhìn lại thái độ của mình trước lòng thương xót của Thiên Chúa. Sự ghen tức của những người thợ làm sớm phản ánh khuynh hướng tự nhiên của con người: so sánh, tính toán, và đòi hỏi phần thưởng dựa trên công trạng. Nhưng Thiên Chúa không vận hành theo logic ấy. Ngài ban ơn không vì chúng ta đáng, mà vì Ngài tốt lành. Thánh Bê-na-đô, trong các bài giảng và thư từ, thường nhấn mạnh tình yêu vô điều kiện của Thiên Chúa, và ngài sống đời mình không để ganh đua hay kiêu ngạo chi phối, mà với lòng biết ơn vì được làm việc trong vườn nho của Chúa, dù ở vai trò nào. Dụ ngôn kết thúc bằng câu: “Thế là những kẻ đứng chót sẽ được lên hàng đầu, còn những kẻ đứng đầu sẽ phải xuống hàng chót” – một lời nhắc nhở rằng trong Nước Trời, thứ tự không dựa trên thời gian hay công sức, mà trên lòng tin và sự phó thác.

Giờ đây, chúng ta hãy áp dụng Tin Mừng này vào đời sống của mình, noi gương Thánh Bê-na-đô. Cuộc sống của chúng ta cũng giống như những người thợ trong vườn nho: mỗi người được Chúa gọi vào một thời điểm khác nhau, với những hoàn cảnh và ơn gọi riêng biệt. Có người được gọi từ nhỏ qua bí tích Rửa Tội, sống đời Kitô hữu cả đời; có người chỉ đến với Chúa khi đã lớn tuổi, sau bao lầm lỡ. Dù sớm hay muộn, điều quan trọng là chúng ta đáp lại lời mời của Chúa và làm việc trong vườn nho của Ngài – qua cầu nguyện, phục vụ, và sống yêu thương. Hãy vui mừng vì lòng quảng đại của Chúa, thay vì so sánh với người khác hay cằn nhằn khi thấy ai đó dường như được “ưu ái” hơn. Trong gia đình, hãy khuyến khích nhau làm việc cho Chúa, dù là những việc nhỏ như đọc kinh chung, giúp đỡ người nghèo, hay đơn giản là sống tử tế với nhau, mà không tính toán xem ai làm nhiều hơn. Trong cộng đoàn, đừng ghen tức khi thấy người khác được khen ngợi hay thành công trong việc tông đồ, mà hãy tạ ơn Chúa vì Ngài đang mở rộng Nước Trời qua tay họ. Khi gặp những người mới trở lại đạo hay những người chỉ bắt đầu sống đức tin muộn màng, hãy đón nhận họ với niềm vui, như ông chủ vườn nho đã làm, thay vì xét nét hay nghi ngờ. Noi gương Thánh Bê-na-đô, hãy sống khiêm nhường và phó thác, không tìm kiếm phần thưởng cho riêng mình, mà luôn hướng lòng về Chúa và mong muốn mọi người cùng được hưởng ơn cứu độ. Trong công việc hằng ngày, hãy làm mọi sự với tinh thần phục vụ Chúa, dù công việc ấy nhỏ bé hay lớn lao, sớm hay muộn, vì phần thưởng thật không nằm ở sự công nhận của người đời, mà ở lời hứa của Chúa dành cho những ai trung thành. Khi lòng ghen tức hay sự bất mãn trỗi dậy trong tâm hồn, hãy nhớ lời ông chủ: Chúa có quyền ban ơn theo ý Ngài, và lòng tốt của Ngài là lý do để chúng ta cảm tạ, chứ không phải để ganh đua. Hãy dành thời gian cầu nguyện mỗi ngày, xin Chúa ban cho chúng ta trái tim rộng lượng như Ngài, để chúng ta không chỉ làm việc trong vườn nho của Ngài với niềm vui, mà còn trở thành khí cụ mang tình yêu và lòng thương xót của Ngài đến với mọi người. Sống như thế, chúng ta không chỉ phản chiếu tinh thần của Thánh Bê-na-đô, mà còn làm cho vườn nho của Chúa ngày càng trổ sinh hoa trái, chuẩn bị cho ngày chúng ta được Ngài gọi về hưởng phần thưởng đời đời trong Nước Trời.

Xin Thánh Bê-na-đô cầu bầu cho chúng ta, để chúng ta có đủ sức mạnh và lòng khiêm nhường đáp lại tiếng gọi của Chúa, làm việc trong vườn nho của Ngài với tình yêu, và sống trong niềm vui vì lòng quảng đại vô biên của Thiên Chúa, ngõ hầu chúng ta được chung hưởng hạnh phúc vĩnh cửu với Ngài. Amen.

Lm. Anmai, CSsR